Εισαγωγικά

• Ο εμβολιασμός αποτελεί το καλύτερο διαθέσιμο προληπτικό μέτρο για την προστασία από τις ιογενείς και βακτηριακές αναπνευστικές λοιμώξεις.
• Αν έχετε χρόνια πνευμονική πάθηση όπως άσθμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, βρογχεκτασίες κτλ. ή λαμβάνετε ανοσοκαταστολή (π.χ. κορτικοστεροειδή) διατρέχετε μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξετε αναπνευστική λοίμωξη και παρόξυνση της νόσου σας. Για το λόγο αυτό είναι πολύ σημαντικό να προστατεύεστε όσο το δυνατόν καλύτερα λαμβάνοντας τους εμβολιασμούς που σας συνιστά ο ιατρός σας.
• Οι κύριοι προστατευτικοί εμβολιασμοί στις πνευμονικές παθήσεις είναι τα εμβόλια κατά της γρίπης και του πνευμονιοκόκου.

Τι είναι τα εμβόλια και πως μας προστατεύουν;

• Τα εμβόλια περιέχουν περιέχουν πολύ μικρά συστατικά (πρωτεΐνες) ή εξασθενημένα στελέχη μολυσματικών παρραγόντων όπως ιοί ή βακτήρια.
• Ο εμβολιασμός διεγείρει το ανοσοποιητικό μας σύστημα για να παράξει αντισώματα εναντίον αυτών των μολυσματικών παραγόντων.
• Τα παραγώμενα αντισώματα παραμένουν στον ανθρώπινο οργανισμό με σκοπό να αναγνωρίσουν και να καταστρέψουν τους συγκεκριμένους ιούς ή βακτήρια εάν -και όποτε- εκτεθούμε σε αυτά.
• Με αυτό τον τρόπο, τα εμβόλια είτε αποτρέπουν εντελώς την ανάπτυξη μολυσματικών ασθενειών, είτε εμποδίζουν την ανάπτυξη σοβαρών λοίμωξεων και επιπλοκών από τους συγκεκριμένους μολυσματικούς παράγοντες.
• Ήδη από τα τέλη του 18ου αιώνα, ερευνητές εργάζονται για να δημιουργήσουν εμβόλια με στόχο την πρόληψη συγκεκριμένων ασθενειών. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα εμβόλια πέτυχαν να εξαλείψουν ασθένειες όπως η πολιομυελίτιδα, η οποία έχει εξαφανιστεί στην Ευρώπη, και την ευλογιά, η οποία εξαλείφθηκε παγκοσμίως τη δεκαετία του 1970.

ΑΝΤΙΓΡΙΠΙΚΟΣ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ

Ποιοι πρέπει να εμβολιάζονται κατά της γρίπης;

Ο εμβολιασμός κατά της γρίπης είναι πολύ σημαντικός για όσους αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο σοβαρών αναπνευστικών λοιμώξεων και επιπλοκών οπως:

• Όλοι όσοι έχουν ηλικία άνω των 60 ετών
• Ασθενείς με χρόνια αναπνευστικά και άλλα νοσήματα
• Ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς (π.χ ασθενείς που λαμβάνουν κορτιζόνη ή άλλα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, ασθενείς με διαβήτη κτλ.)
• Επαγγελματίες Υγείας.

Γιατί το εμβόλιο κατά της γρίπης είναι διαφορετικό κάθε χρόνο;

Υπάρχουν πολλά στελέχη γρίπης που διαφέρουν γενετικά μεταξύ τους. Κάθε χρόνο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) προσδιορίζει ποια στελέχη γρίπης είναι πιθανόν να κυκλοφορήσουν περισσότερο κατά τη διάρκεια του χειμώνα που ακολουθεί. Ακολούθως συμβουλεύει ποια είναι τα 3 πιο πιθανά/συχνά στελέχη γρίπης στα οποία θα πρέπει να στοχεύσουν τα εμβόλια εκείνη τη χρονιά ώστε να είναι πιο αποτελεσματικά. Αμέσως μετά, τα εμβόλια παρασκευάζονται και χρησιμοποιούνται σε παγκόσμια κλίμακα με προτεραιότητα στα ατόμα υψηλού κινδύνου.

Πότε & πόσο συχνα πρέπει να γίνεται;

Τα αντιγριπικά εμβόλια γίνονται διαθέσιμα και εκτελούνται στην αρχή κάθε φθινοπώρου. Αυτό γίνεται διότι ακριβώς χρειάζεται χρόνος να ταυτοποιηθούν τα συχνότερα στελέχη γρίπης που θα κυκλοφορήσουν κάθε χρονιά. Επιπλέον, η ανοσία στη γρίπη εξασθενεί με την πάροδο του χρόνου και για αυτό το ανοσοποιητικό σύστημα χρειάζεται κάθε χρόνο μια αναμνηστική, ενισχυτική δόση.

Πόσο αποτελεσματικό είναι το εμβόλιο;

Το αντιγριππικό εμβόλιο είναι αποτελεσματικό στο να αποτρέπει σοβαρές επιπλοκές από τη γρίπη στο 50–70% των περιπτώσεων, ανάλογα με το στέλεχος της γρίπης και την ηλικία του ασθενούς.

ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΙΟΚΟΚΚΟΥ

Η πνευμονία είναι μόλυνση (λοίμωξη) των πνευμόνων που συνήθως εκδηλώνεται απότομα με σοβαρά συμπτώματα όπως πυρετός, βήχας, φλέγματα και δύσπνοια. Η πλήρης ανάρρωση μπορεί να απαιτήσει αρκετές εβδομάδες ενώ μερικές φορές, ειδικά σε άτομα με χρόνιες παθήσεις, η πνευμονία μπορεί να είναι θανατηφόρα.

Το εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου προστατεύει από τον πνευμονιόκοκκο, που είναι η  πιο κοινή αιτία πνευμονίας. Η πνευμονιοκοκκική πνευμονία μπορεί να προσβάλει οποιονδήποτε, αλλά τα νήπια κάτω των 2 ετών, οι ενήλικοι άνω των 65 ετών και άτομα με χρόνιες πνευμονοπάθειες και άλλες παθήσεις αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο.

Σήμερα υπάρχουν 2 τύποι εμβολίου κατά του πνευμονιόκοκκου, τα οποία στοχέυουν σε διαφορετικά στελέχη βακτηρίων και χρησιμοποιούνταν για τη θεραπεία ενηλίκων και παιδιών, το PCV13 (Prevenar13) και το PPSV23 (Pneumovax23). Για τους ενήλικες άνω των 65 ετών είναι καλά τεκμηριωμένο ότι πρέπει να εμβολιάζονται και με τα δύο εμβόλια.  Επιπλέον, συγκεκριμένες ομάδες ασθενών με χρόνια νοσήματα χρειάζονται επαναληπτικές δόσεις του εμβολίου PPSV23 κάθε 5 χρόνια. Λόγω της πολυπλοκότητας αυτής ο εμβολιασμός κατά του πνευμονιόκοκκου είναι απαραίτητο να συνταγογραφείται ιατρικά.

Στους ενήλικες, το εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου είναι αποτελεσματικό κατά 50–70% στην πρόληψη των σοβαρών μορφών πνευμονιοκοκκικής πνευμονίας.